گرجیان ایران در تاریخ

گرجیان ایران قومی سخت کوش و سازنده (از تبار الله وردیخان گرجی که سازنده سی وسه پل اصفهان می باشد)

گرجیان ایران در تاریخ

گرجیان ایران قومی سخت کوش و سازنده (از تبار الله وردیخان گرجی که سازنده سی وسه پل اصفهان می باشد)

گرجستان

 

گرجستان دارای مساحتی برابر با 000/70  کیلومتر مربع می باشد . که از سمت غرب به شرق امتداد یافته وجمعیت آن بیش از 5 میلیون نفر است . بیش از دو سوم سکنه این جمهوری را گرجیان تشکیل می دهند . از ملیت های دیگر : ارامنه ،آذربایجانی ها ، اُسها (قومی است ایرانی نژاد) آبخازها و روسها را می توان ذکر کرد .

از قرن 5 میلادی تفلیس به عنوان پایتخت گرجستان شناخته شده . و زبان گرجی متعلق به خانواده ی زبانهای کاژتول است که در قفقاز رایج است . این خانواده شامل : زبانهای گرجی ولهجه های متعدد آن لازی، مگرلی،   و اسوانی است . زبان گرجی در بین زبانهای مذکور یگانه زبان کتبی باستانی است . زبان گرجی باستانی از قرون 11-5 میلادی  و زبان جدید ادبی از قرون 12 میلادی تا امروز .

گرجستان برای ما ایرانیان نامی بیگانه نیست گرجستان که فراز ونشیبهای زیادی را طی کرده و با آغاز فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی کوس استقلال برداشت. و بر خلاف سایر جمهوریها با هیچ طرح  و  بر نامه ای  با روسیه شرکت نکرد . و در طی هفتاد سال حکومت شوروی سابق هیچگاه دل به مسکو نسپرد. و در هر فرصتی با استفاده از هر امکانی روحیه عصیانگر خود را به نمایش می گذاشت . و همیشه برای استقلال تلاش می کرد این از  خصیصه مردم این مرز وبوم است .

گرجستان یکی از جمهوریهایی بود که در حکومت شوروی  سابق خط تحمیلی را نپذیرفت و هرگز خط گرجی را فراموش نکرد .

و شاردن در سفر نامه خود چه بجا گفته است : گرجیها مردمانی سخت کوش ،سرکش ، بی باک و چالاکند .

گرجی هر جا باشد دارای این خصلت است .

مجسمه ای که در این تصویر می بینید و در تفلیس می باشد نشانگر آن است که اگر کسی بعنوان دوست ومهمان به گرجستان نظر داشته باشد با جام پذیرائی می کنند واگر کسی قصد دشمنی داشته باشد با شمشیر از خود دفاع می کنند .

                                                              

واقعا هم چنین است . شما وقتی در تفلیس قدم بر می داری با ذره  ذره وجودت به گذشته های دور بر می گردی و در صفحات تاریخ غرق می شوی  و چنان گرم تو را در آغوش میگیرد که اصلا نمی توانی سرمای سخت وگزنده بادهای سیبری را احساس کنی .

 

 

 

قوم گرجی

 

ما گرجیان ایران و به عبارت بهتر و واقعی تر ایرانیان گرجی از سلاله اله وردیخان و امامقلی خان اوندیلادزه گرجی هستیم که از اعماق تاریخ پر فراز و نشیب سرزمین آبها و چشمه های روان و گرم تفلیس عبور کرده و بیش از چهار صد سال در کوچه های ایران عزیز از فرح آباد مازندران تا فارس و اصفهان و فریدونشهر عزیز (بام ایران) بذر مهر و محبت و عشق وحدت کاشته ایم .بزرگترین افتخار ما این است که ما مسلمانیم و شیعه ، ایرانی هستیم و به زبان شیرین گرجی سخن می گوئیم.گرجیان در تاریخ ایران منشاء خدمات بسیار شدند.از سپهسالاری اله وردیخان و تکیه گاه ارتش ایران بودن، تا رشادت های امامقلی خان که به سلطه پرتغالی های استعمار گر در جنوب ایران پایان داد، تا یوسف خان گرجی که بانی اراک بود تا نقش گرجیان در انقلاب مشروطه، تا شهادت جوانان برومند گرجی در جریان هشت سال دفاع مقدس، تا حضور موفق گرجیان و فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی است. گرجیان مردمانی مهمان نواز هستند.

مردم شریف ایران! ما گرجیان بی صبرانه حضور سبزتان را در فریدونشهر زیبا به انتظار نشسته ایم تا در کوه سیخه و پیست اسکی فریدونشهر و در سایه سار چشمه های پر آب و چشمه لنگان، آبشار پشندگان،دشت های لاله واژگون،آبشار طرزه،تنگ حنا،چشمه تنگوله،سراب آبلت،آبشار پونه زار،سراب فریدونشهر،غار گوکان،آبشار دورک،دره پستان و سراب بابا احمد و ده ها جای دیدنی مناطق گرجی نشین ، پذیرای وجود نازنینتان باشیم.

چون ایران نباشد تن من مباد

غرفه ایرانیان گرجی-اصفهان - آذر ماه 1384

انجمن گردشگری ایرانیان گرجی

برگرفته از ویژه نامه اقوام که توسط : روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی وگردشگری اصفهان  منتشر نموده است

 

 

 

 

 

گرجستان در گذر تاریخ

 

درباره کتاب «گرجستان در گذر تاریخ»
از گرجى به فارسى
الهه موسوى
 
جمهورى گرجستان یکى از جمهورى هاى قفقاز جنوبى سرزمینى است زیبا با مردمى نجیب، مهمان نواز، فرهنگ دوست و فرهنگ پرور. گرجستان در قفقاز جنوبى داراى موقعیتى چهارراهى است و ارتباط شرق با غرب را از طریق دالان طبیعى قفقاز برقرار مى سازد. باید گفت که به سبب همین موقعیت جغرافیایى گرجستان، همیشه تاریخ داراى اهمیت استراتژیک بوده و تاریخ این سرزمین شاهد آمد و شد لشگریان و سپاهیان مهاجمان جهانگیر و متجاوز بوده است.
گرجى ها از گذشته هاى دور با ادبیات و فرهنگ ایران آشنایى داشته اند. ترجمه هاى بسیارى از ادبیات کلاسیک ایران از جمله شاهنامه فردوسى، ویس و رامین فخرالدین اسعد گرگانى و ترجمه اشعار شعراى کلاسیک و معاصر ایران به صورت کامل یا مجموعه اشعار بارها در گرجستان به چاپ رسیده است. گرجى ها با وجودى که از قرن چهارم میلادى مسیحیت را پذیرفتند اما در گرجستان مسلمانان همیشه در  آسایش و امنیت روزگار گذرانده اند. تعدادى از عالمان اسلامى و مشاهیر مسلمان با نام «التفلیسى» وجود دارند که نشان دهنده وجود آزادى هاى دینى و فرهنگى در گرجستان بوده است. در یک چنین جامعه اى مى توان گروه هاى متفاوت را در کنار هم و با هم مشاهده کرد، جامعه اى کاملاً فرهنگى، رشد یافته و دموکرات که نظیر آن را کمتر مى توان یافت.
شاید گرجستان تنها کشور از اردوگاه کمونیسم باشد که با بهره گیرى از فرهنگى کهن و وجود ساختار هاى محکم خانواده و تربیت و اخلاق پس از فروپاشى شوروى توانسته است جامعه اى سالم، پویا،با فرهنگ و با اخلاق داشته باشد.
پس از فروپاشى اتحاد شوروى دوران جدیدى از ارتباطات منطقه اى بین ملت هاى دو سوى مرز هاى دولتى پیشین به وجود آمد و مرز هاى قفقاز با همسایگان به «مرز هاى صلح و دوستى» تبدیل شد، اما مشکل عمده نسل جدیدى که در هر دو سوى مرز بدون آگاهى از گذشته هاى تلخ و شیرینى که پیشینیان آنها را به هم پیوند مى داد ناآگاهى از تاریخ و جغرافیاى منطقه بود. این مشکل براى ایرانیان که تاریخ مشترکى با منطقه دارند، بیشتر محسوس بود. این کتاب پاسخى درخور به این نیاز است تا بتواند در کنار گزارش هاى خبرى، مقاله هاى تحقیقى و کتاب هاى دیگرى که در این باره منتشر شده اند این نقش را ایفا کند.
فصل دوم کتاب که مربوط به تاریخ گرجستان است ترجمه اى است از کتابى تحت عنوان «گرجستان» نوشته پروفسور دکتر مترولى که در سال ۱۹۹۳ در تفلیس به زبان انگلیسى چاپ و منتشر شده و در سال ۱۳۷۵ توسط نگارنده به فارسى ترجمه و منتشر شده بود که با توجه به گذشتن بیش از هشت سال از آن تاریخ و نایاب بودن کتاب با تجدیدنظر کلى در بخشى از این کتاب آورده شده است.
بخشى از وقایع گرجستان از دوره آغامحمدخان قاجار تا پایان جنگ هاى ایران و روس در دهه سوم قرن نوزدهم و امضاى معاهده ترکمانچاى در سال ۱۸۲۸ اثر بروسه با ترجمه استاد سعید نفیسى نیز که در تاریخ نگارى قفقاز از آن غفلت شده و مى تواند به روشن شدن دلاورى هاى ایرانیان در مبارزه علیه تجاوز گرى هاى روسیه روشنگر باشد، به کتاب افزوده شده است. نویسنده کتاب دکتر بهرام امیراحمدیان درباره انگیزه خود براى نوشتن کتاب «گرجستان در گذر تاریخ» مى گوید: «با نام تفلیس و گرجستان از زمان نوجوانى آشنا شدم. در خانه ما قرآنى بود با ترجمه ترکى متعلق به پدرم که در سال ۱۸۹۱ در مطبعه «غیرت» در تفلیس چاپ شده بود. مرحوم پدرم آن را از قفقاز با خود آورده بود. او داستان هاى زیادى از اقامت خود در قفقاز برایم نقل مى کرد و من بسیار علاقه مند شده بودم تا با این منطقه بیشتر آشنا شوم.
با این علایق من مشتاق بودم که از قفقاز، تفلیس و گرجستان دیدار داشته باشم، اما این دیدار تا قبل از فروپاشى کمونیسم فراهم نشد، زیرا در آن دوره در ایران حکومت شاهنشاهى و در آن سوى ارس حکومت کمونیستى برقرار بود و طبیعى بود که امکان سفر به آن سرزمین غیرممکن باشد.
این شد انگیزه اى براى من تا به «گرجستان» و تاریخ پرفراز و نشیب آن علاقه مند شده و مدام در تلاش براى شناختن و شناساندن آن باشم و نزدیک به سى سال درباره این منطقه در زمینه هاى مختلف ادبى، فرهنگى، تاریخى و جغرافیایى کار و تحقیق کرده ام. در دانشگاه تهران نیز درباره بحران هاى سیاسى منطقه قفقاز کار کردم و براى تدوین رساله دکترا بار ها به منطقه سفر کردم و از نزدیک با آن آشنا شدم.
در سال ۱۳۷۴ نخستین خط هوایى بین ایران و گرجستان دایر شد که من تنها مسافر یک هواپیماى مسافربرى ایرانى بودم که براى افتتاح خط پرواز بدون سرنشین به تفلیس مى رفت.
هنگام اقامت در تفلیس با منابعى که از آ کادمى علوم و دانشگاه تفلیس به دست آوردم، مطالعات خود را راجع به گرجستان تکمیل کردم و نخستین بار کتابى در زمینه تاریخ گرجستان را به زبان فارسى ترجمه و منتشر کردم. در سفر هاى متعددى که طى سال هاى بعد به گرجستان داشتم هر بار این مطالعات و تحقیقات قوت بیشترى گرفت. تا آنجا که زمینه اى شد براى انتشار کتاب «گرجستان در گذر تاریخ» که توسط انتشارات شیرازه منتشر شد.»
وى درباره روند تهیه مطالب و انتشار کتاب مذکور متذکر شد: «با توجه به آنچه گذشت گرجستان موضوع بسیار خوبى براى مطالعه بود. به همین جهت بر آن شدم تا در این باره کتاب دیگرى که جامع تر و کامل تر از کتاب هاى تالیفى دیگر باشد تدوین و تالیف کنم. با سفیر سابق گرجستان در تهران «پروفسور جمشید گیوناشویلى» که استاد دانشگاه تفلیس بود آشنا شدم. هم او بود که مرا تشویق به مطالعه بیشتر در گرجستان کرد. در «انجمن دوستى ایران و گرجستان» که طى سال هاى ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۰ اداره اش به عهده من بود، ایشان فعالیت هاى ارزنده اى با اعضاى انجمن داشتند.
کتاب «گرجستان در گذر تاریخ» حاصل مشورت هاى من با ایشان بود که مقرر شده بود در دانشگاه گیلان چاپ شود، ولى متاسفانه کتاب موقعى آماده شد که ماموریت ایشان پایان یافت و ما نتوانستیم به این امر نائل شویم.
با توجه به شرایط به وجود آمده در بازار نشر بر آن شدم تا از مرکز بین المللى گفت وگوى تمدن ها که مدت  چند سالى از اعضاى آن بودم یارى طلبم و به کمک آنها بتوانم این کتاب را به چاپ برسانم. ضمن ملاقات هاى حضورى با ریاست محترم جناب آقاى دکتر محمود بروجردى پیش  نویس کتاب را به مرکز مذکور سپردم تا پس از بررسى نسبت به مساعدت براى چاپ اقدام شود که پس از ارزیابى قول مساعدت صادر شد. براى انتشار آن نیز با آشنایى قبلى که با مدیر شیرازه داشتم کتاب را براى چاپ به این انتشارات سپردم که در کوتاه ترین زمان به خوبى منتشر شد و به نمایشگاه بین المللى کتاب تهران رسید.»

 

دکتر امیر احمدیان درباره منابع مورد استفاده و مشکلاتى که در روند نشر این اثر وجود داشته گفت: «در تالیف کتاب تاریخى مشکلات متعددى بر سر راه مولف وجود دارد چرا که تالیف کتاب تحقیقى کار بسیار مشکلى است و باید با تکیه بر مستندات علمى و اطلاعات و حقایق و وقایع تاریخى خلق شود؛ من نیز در حدود دو سال وقتم را به این کتاب اختصاص دادم. منابع مورد استفاده ام به زبان هاى انگلیسى، ترکى (آذرى)، ایرانى، عربى و روسى است و برخى مطالعات میدانى و مشاهدات عینى نیز در تالیف آن مورد ملاحظه قرار گرفته است. اما برطرف شدن نیاز مخاطبان مى تواند جبران این دشوارى ها باشد؛ به خصوص اینکه تعدادى از هموطنان ما در استان اصفهان از جمله در شهر هاى فریدونشهر، داران، نجف آباد و چارگان، گرجى هستند و از بازماندگان گرجى هایى هستند که شاه عباس در جنگ با گرجیان آنها را از گرجستان به اصفهان کوچانده است و در این کتاب نیز درباره تاریخ این واقعه مطالبى آورده شده است.»
لینک مربوط به این مطلب:
http://www.sharghnewspaper.com/840310/html/book.htm

گرجی‌های اصفهان جاذبه‌ای ناشناخته

نوادگان «الله‌وردیخان» در اولین نمایشگاه گردشگری اصفهان جاذبه‌های تاریخی طبیعی محل زندگی خود را معرفی کردند.

تهران – میراث خبر
صنعت گردشگری _ نوادگان «الله‌وردیخان» در اولین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری اصفهان اقدام به معرفی جاذبه‌های تاریخی طبیعی محل زندگی خود کردند.
«مصطفی امینی» مسئول انجمن گردشگری گرجی‌ها با اشاره به جاذبه‌های طبیعی منطقه «فریدن» محل زندگی قوم گرجی‌ در اصفهان گفت: « این منطقه نیاز به معرفی و تبلیغات دارد زیرا فقط افراد خاص و محلی از وجود این منطقه اطلاع دارند.»
وی وجود دشت‌های لاله واژگون، پیست اسکی، چشمه لنگان رقص و لباس سنتی گرجی‌ها را از جمله این جاذبه‌ها عنوان کرد.
وی افزود:‌ «ما نوادگان الله وردی‌خان هستیم که زمان شاه عباس از منطقه گرجستان به اصفهان کوچانده شدیم.»
به گفته وی، پل سی و سه پل که به دستور الله وردی‌خان گرجی ساخته شد بر مبنای سی و سه حرف زبان گرجی بنا شده است.
گرجی‌ها پس از کوچ به اصفهان به دین اسلام گرویدند.

لینک مربوط به این خبر:http://www.chn.ir/news/?Section=1&id=12613

مدرسه خان شیراز که بدستور الله وردیخان گرجی ساخته شد

 

مدرسه خان شیراز که بدستور الله وردیخان گرجی ساخته شد. تا ملاصدرا در آن به تدریس بپردازد

صفحه ای از تاریخ غم انگیز و در عین حال دلاورانه گرجیان ایران

برای گرجیان ایران خصوصا گرجیان منطقه فریدونشهر کوه سیخه از جایگاه والایی برخوردار است  سیخه برای گرجیان ایران همان ارزشی را دارا است که دماوند برای فارسی زبانان فوجی یاما برای مردم ژاپن کلیمانجارو برای مردم آفریقا واورست برای مردم شبه قاره هند اما این ارزش بابت زیبایی استحکام وحتی بلندی آن نیست سیخه  مظهر مقاومت  قوم گرجی است نماد اراده وجبر ستیزی وسمبل غرور قومی آنان است سیخه یادآور یکی از درد آورترین ودلخراش ترین در عین حال دلاورانة  ترین صفحه تاریخ گرجیان است جسم  سیخه به خودی خود ارزشی ندارد بلکه این روح سیخه است که در تار و پود همه گرجیان تنیده شده است سیخه یک مکان ساده نیست  محل جنگی است که روزگار بر آن ها تحمیل کرد وآن ها نیز با آغوش باز از آن استقبال کردند  متا  سفانه از تاریخ دقیق وقوع این جنگ ونحوه چگونگی آن اطلاعات چندانی در دست نیست مکان این جنگ در کوه سیخه بین فریدونشهر و روستای چغیورت قرار دارد این کوه که نسبتا مرتفع است به علت صعب العبور بودن اکثر قسمتهای آن مانند قلعه ای طبیعی و محکم می باشد واز موقعیت نظامی وی‍‍‍‍‍‍ژه ای برخوردار است در قله کوه دشتی در نهایت سرسبزی و زیبایی با دو چشمه آب شیرین همیشگی وجود دارد در نقاطِی از کوه که به نسبت به مکانهای دیگر از استحکام کمتری برخوردار است دیوارهای سنگی بنا شده که ارتفاع آنها در بعضی نقاط به بیش از دو متر می رسد پهنای این دیوارها نیز ازیک متر تا سه متر در نوسان است طول این این دیوارها در سرتاسر کوه در حدود 600 متر می باشد این دیوارهای عظیم سنگی بیشتر در قسمتهای شمال و غرب این کوه بنا شده است وهمچنین درپایین این دیوارها سنگرهایی ساخته شده است .  هر چند این مصیبت عظیم که در نوع خود نه تنها از بسیار مصیبتهایی که بر گرجیان در طول تاریخ وارد امده شباهت کمتری دارد بلکه بنابر ویژگیهای خویش یکی ازرذیلانترین و دلخراشترین ونابکارترین انهاست این جنگ شوم (جنگ  سیخه)را بایدیکی از عوامل تابعی وتکمیلی مجموعهء عواملی دانست که بر اثر انها حیات سیاسی اجتماعی وفرهنگی تبار گرجی را درایران  دستخوش تغییرات عظیم وحیرت آورساخت گرجیان گر چه از خاکستر این  اتش عظیم  وبنیان بر افکن نظیر این همواره ققنوس وار سر بر آوردنداما آثار فرهنگی و روانی آن سال های متمادی بر سر حیات گرجیان سایه افکنده است و تا به امروز هم تاثیر آن واقعه در روان و فرهنگ گرجیان باقی است  جنگی که در آن گرجیان باردیگر به اسارت کشیده شدند .گرجیان که هچگاه سر تسلسم در مقابل زورگویهای هیچ قوم و سلسله ویا پادشاهی فرو نیاوردند و همواره به خاطر همین خوی و منش وجمعیت کم خود تاوانهای سنگینی را در طول تاریخ پرداخته اندو دچار جنگهایی ومصیبتها یی می شدند که به فا صله اندک از هم بر سر آنها فرو می آمد و گرجیان نیز دلاورانه و سرسختانه از سرزمین خود دفاع می کردند و در واقع همین روحیه جبر ستیزی وشجاعانه آنها بود که موجب می شد هر هجوم ویورش دشمن زمینه ساز یورش بعدی گردد باوجود این که در کمتر یورشی مقلوب می شدند اما این عدم امنیت سبب می شد که گرجیان  نتوانند آسوده خاطر در فکر آبادانی محل زندگی خود باشند اما نباید از این نکته مهم نیز غافل شد که قلت وکمی جمعیت گرجیها گر چه با رشادت و از جان گذشتگی بی مانندی که کمتر در تاریخ اقوام وملل دیگر با توجه به موقعیت حساس سرزمین مادری گرجیان که در واقع در چها راه جنگ و به تعبیر دیگر در یک جغرافیای جنگ قرار داشته اند دیده میشود همراه بوده است کمتر توانسته دفاع تمام عیاری از سرزمین آنها در برابر کثرت و قدرت فروان مهاجمان و تعدد دشمنان و هجومها را پاسخگو باشد ولی باز در تاریخ آن سرزمین می خوانیم که چگونه بعد از آن جنگهای خانمانسوز همینکه شاهان و فرماندهان متجاوز با لشگر انبوه خود از سرزمین آنها به کشور خود باز می گشتند مردم گرجستان دوباره از خاکستر موطن خود بر می خواستند و عاملان و دست نشاندگان دشمن را نابود می کردند و سر به شورش وقیام بر می داشتند و و حکومت سرزمین خود را به دست می گرفتند  .صفحات تاریخ گرجستان سرشار از این قیامهاوشورشهای دلیرانه است  اما واقعه سیخه رویدادشومی است که صفحات تلخ ولطمات بس جبران ناپذیری را حداقل در دفتر تاریخ گرجیان ایران رقم زد  جنگ شومی که در آن عامل قدرت در مجموعه خود ودر راس آن فردی مثل کریم خان به صورت یک  ماشین جهنمی کشتار وچپاول و ویرانی بروز میکند و چه انسانهای بی گناه ودلیر واندیشمندو آرزومند زیر چرخهای این ماشین دوزخی له میشوند وچه اندازه دست آوردها وآثار ادبی و درمجموع  فرهنگ باروری که می رفت ریشه بدواند پایمال شد .  در این مقاله خواننده  نه  تنها اعمال جهنمی کریم خان و دار ودسته خونخوار او در آن جنگ که   شاید در چندین قرن گذشته در تاریخ  منطقه فریدن بی نظیر بوده سرکارندارند بلکه مقاومت سرسختانه مردمی که در طرف دیگر این هجوم قرار گرفته اند نیز سر وکار دارند خواننده در می یابدکه گرجیان که در معرض چپاول وکشتار لشکر ده هزارنفری کریم خان(مجمل التواریخ)واقع می شوند چگونه با تمام نیرو وتوان از حیثیت و شرف وناموس خوددفاع می کنند و تاآنجا که می توانستند پوزه دشمن را به خاک می مالند وسر انجام آنگاه که تحمل وتوان آنها در برابر ماشین جنگی نیرومند کریم خان به پایان می رسد چگونه مردان و زنانشان با شجاعت ودلاوری به استقبال مرگ می روند حماسه سیخه را از مجموعه گفتار خاطرات وحکایتهای پیر مردان گرجی نقل می کنیم آنچه از محتوای تاریخ بر می آید اینست که وضع سیاسی اجتماعی واقتصادی ایران در دوران شکل گیری وتثبیت کریم خان زند بسیار آشفته بوده است بعداز قتل نادر اختلاف بین سران لشکری و کشوری  شدت گرفت حکومت مرکزی می توان گفت اصلا وجود نداشت وهمین امر موجب شده بود که در هر گوشه ای از سر زمین پهناور ایران را قصر پادشاهی و تاخت وتاز خود قرار دهند انها برای توسعه قلمرو خود دایما با یکدیگر در حال نزاع بودند وبرای تامین هزینهای سرسام آور جنگی خود بابستن انواع مالیات وخراجهای  گوناگون مردم را از هستی ساقط می کردند ودر حقیقت  بار جنگها از نظر اقتصادی بر دوش مردم سر راه و مردم حوزه جنگها بود در واقع شیره جان مردم را می مکیدند منابع تولیدی به جای اینکه صرف آبادانی و رفاه جامعه و ایجاد وحدت و یکپارچگی شود زیر چرخهای ماشین جنگی  نابود می شد  و نیروهای انسانی در جنگهای داخلی نابود می شدند شهرها وروستاها ویران میشدند ومردم تنگدست وطبقات پایین اجتماع که همواره در سختی و انقلابات بیشتر تحت فشار قرار دارند سیاه روزتر وبیچاره تر می شدند شیرازه کشاورزی واقتصاد از هم گسسته بود ودر نتیجه شیرازه مجموعه مملکت به سرعت میرفت که از هم پاشیده شود در چنین اوضاع و احوال یکی از سرداران سپاه نادر به نام کریم خان زند توانست بر دیگررقیبان بالاخص بر رقیب قدرتمند خود محمد حسن خان ریس ایل قاجار چیره گردد وحکومت را در دست بگیرد جنگ با علیمردان خان بختیاری به سال 1750 کریم خان را به منطقه فریدن کشانددر جنگی که بین آن دو درگرفت بسیاری از سربازان علیمردان خان کشته شدند وسپاهش در هم شکست واین جنگ با پیروزی کریم خان به پایان رسید بعدازاین پیروزی کریم خان برآن شد تا از اقوام وروستاهای منطقه فریدن مالیات مطالبه کند تا مخارج کشور خود را تامین کند گفته می شود سوپلی در آن زمان مرکز تجمع گرجیان بود وبا پشتکار وتلاش گرجیان تبدیل به یکی از روستاهای نسبتا بزرگ چه از نظر جمعیت وچه از نظر وسعت زمینهای کشاورزی در منطقه فریدن شده بود بنابراین کریم خان  تعدادی از سران نظامی خود را برای گرفتن مالیات وخراج نزد گرجیان آخوره فرستاد انها مالیات ووجوه گزافی از گرجیان طلبیدند گرجیان که رشادت ودلاوریهای فراوانی در سپاه نادر شاه در جنگ با افغانها و فتح هندوستان از خود نشان داده بودند به پاس دلاوریهایشان نادر شاه مالیات فریدونشهر را به آنها بخشیده بود واز پرداخت مالیات معاف بودند از دادن خراج خوداری کردند وآنها را دست خالی باز گرداندند واین درحالی بود که گرجیان تازه محصولات کشاورزی رااز زمینهای زراعی خود برداشت کرده بودند گرجیان به فرستادگان کریم خان جواب دندان شکنی دادند آنها گفتند ما با رنجهای شبانه روزی وتحمل سختیهای بسیار این زمینها راآباد کردیم ومایحتاج زندگی خود را بامشقت فراوان تامین می کنیم ما گرجی هستیم وحاضر نخواهیم شد دسترنج خود را به زور در اختیار هیچ شاهی یاخانی بگزاریم حتی اگر به قیمت جانمان هم تمام شود بر گردید وپیغام ما را به کریم خان برسانید کریم خان باشنیدن سخنان آنان از این جسارت گرجیان سخت برآشفت ودستور داد هزاران سوار وسرباز مسلح برای سرکوبی ومجازات گرجیان آماده شوند وبا بسیج 10 هزارنفراز نیروهای خود به سمت آخوره (سوپلی)به راه افتاد از سوی دیگر گرجیان دریافتند که انها رفتار تحقیر آمیز خود نسبت به کریم خان بی پاسخ نخواهند ماند وبی شک دیر یا زود باید در انتظار جنگ سختی باشند. بدین ترتیب گرجیان به محض دریافت خبر حرکت کریم خان وانبوهی لشکریانش به سوی سوپلی ونبرد باآنها شروع به چاره اندیشی وچگونگی مقابله با لشکر کریم خان کردند گرجیان در ابتدا برای مقابله با آنها تصمیم داشتند که راهها را از هر طرف بر آنها ببندند وبه صورت پراکنده ودستجات متفرق واز مکانهای مختلف مبادرت به جنگ کنند وبا حملات وشبیخونهای غافلگیرانه سپاهیان دشمن را در هم شکنند اما در یافتند که تعدادمردان وجنگخویان آنها وتجهیزات نظامیشان در قبال انبوه سپاهیان مجهز وکار آزموده کریم خان هیچ است وبنابراین قادر نیستندرودر رو با دشمن سنگین وقوی پنجه به مقابله بپردازند پس چاره ای دیگر اندیشیدند گرجیان که به خاطر علاقه فراوان آنها به شکار وهمچنین تهیه آذوقه برای دامها اکثر اوقات خود را در کوهستان به سر می بردند وبا محیط فریدونشهر و موقعیت کوهها و گذرگاهها آشنایی کامل داشتند تصمیم گرفتند تا با توجه به تعداداندک جنگجویان خود ودفاع بهتر از زنان و کودکان وحفظ مال واحشام خود به کوهی که مانند قلعه مستحکم از لحاظ نظامی همانند دژی با حصارهای طبیعی از کوههای بلند و صعب العبور بود وتا فریدونشهر چندان فاصله ای نداشت و آن را سیخه یعنی قلعه می نامیدند استقراریابند سیخه که با فریدونشهر شش کیلومتر فاصله داشت علاوه بر دارا بودن حصار طبیعی از کوههای بلند در قله کوه دشتی وسیع با چند چشمه آب نیز وجود داشت بنابراین دست به کار شدند وهمگی زنان وکودکان وذخیره غذایی خود را بر داشتند و به سمت سیخه به راه افتادند  آ ن ها احشام دام های خود را نیز به سیخه کوچاندند گرجیان که که با محیط سیخه کاملا آشنا بودند و گذرگاه ها ی سیخه را کاملا می شناختند تصمیم گرفتند تا در گذرگاه ها ی بالای کوه دیوار های به ارتفاع  3 تا 4 متر بنا کنند هم چنین سنگر هایی در بالای دیوار ها به منظور ناکام گذاردن دشمن برای رسیدن به پای دیوارها ساختند سیخه به چند منطقه دفاعی تقسیم شده بود ودر نقاط مرتفع  عده ای دیده بان قرار گرفته بودند تا نزدیک شدن لشکریان کریم خان را به مدافعان سیخه اطلاع بدهند به هر ترتیب گرجیان لحظه به لحظه  خود را برای یک جنگ تمام عیار آماده می کردند و دیده بانان در انتظارورود لشکریان کریم خان بودند تا اینکه بعد از گذشت چند روز در حالی که  گرجیان خانه های خود را رها کرده بودند وشب ها و روزها بدون هیچ سرپناهی در سیخه می گذرانند تا اینکه دیده بانان خبر رویت لشکریان کریم خان را به اطلاع دیگران رساندندکریم خان قبل از حرکت به سمت فریدون شهر دستور داده بود که هر کسی را که مقاومت کرد چه مرد باشد چه زن از دم تیغ بگذرانند هنگامی که لشکر کریم خان به نزدیک فریدون شهر رسیدند بلافاصله فرمان حمله صادر شد وقتی که لشکریان متوجه شدند که شهر خالی از سکنه است شروع به غارت خانه ها واموال گرجیان کردند و بعد چون دیگر چیزی برای چپاول نیافتند خانه ها ومزارع وباغ ها را آتش زدند و فریدون شهر را تبدیل به تلی از خاکستر کردند کریم خان که متوجه شد که گرجیان در کوه سیخه موضع گرفته اند دستورعزیمت به سمت سیخه را صادر کرد لشکریان در مسیر رفتن به سمت کوه سیخه نیز مزارع و زمین های زراعی را آتش زدندکریم خان دستور داد که سربازان در اطراف سیخه اردو بزنند تا  با فراغ بال به  تعیین مکان وزمان مناسببرای حمله بپردازنداز طرفی گرجیان که شاهد سوختن و ویران شدن خانه و کاشانه خود بودند و می دیدند که چگونه باغ ها و مزارعشان  به یک باره جولانگاه سربازان کریم خان گردیده و از مزارعشان که آن ها را با خون دل  آباد کرده بودند چیزی جز آه و افسوس باقی نمانده است  هم پیمان شدند که تا پای جان در مقابل کریم خان بایستند و یک گام هم به عقب  برندارند کریم خان  به گرجیان پیغام داد که دست از مقاومت بردارند و تسلیم شوند و گرنه تا آخرین نفر کشته خواهند شد اما تهدیدهای او هیچ تا ثیری در مدافعان نداشت و اعلام کردند که حاضر به هیچ گونه سازشی  نیستند گرجیان به اتفاق می گفتند که ما زنده یا مرده پیروز جنگیم ما هرگز تن به ذلت نمی دهیم و حاضر نمی شویم حتی یک مثقال از حاصل دسترنج خودمان را به زور به دیگران بدهیم ودر این راه جان خود را در کف دست نهاده ایم و آماده هرگونه جان فشانی هستیم
آن ها می گفتند ما گرجی هستیم و تسلیم ناپذیری در مقابل ظلم در خون ماست در همه جای قفقاز ما را به دلاوری و شجاعت می شناسند حال چرا باید خود را خوار و ذلیل کنیم هر اتفاقی می خواهد بیفتد  ما آماده جنگیم حتی به قیمت کشته شدن خود و عزیزانمان
کریم خان که جواب گرجیان را شنید تصمیم به محاصره سیخه گرفت چند ساعت بعد کریم خان سرداران خود را فراخواند تا با آنان درباره چگونگی حمله مشورت کند در هنگام عصر و موقعی که کریم خان و سران نظامی اش از چادر خارج شده بودند ودر پایین کوه در مکانی به نام بالا دست نشسته بودند تا بتوانند بهترین راه رسیدن به ‍ سیخه را پیدا کنند کریم خان که مغرورانه در حال پک زدن بر قلیانش بود تیری به آتشدان قلیان اصابت کردوآتشدان به هوابرخاست وچون شکی کریم خان را از اندیشه بیرون آورد و او را از قله غرور فرو انداخت . تیری که بی شک سرنوشت سازتر از آن هرگز از اسلحه هیچ فرد گرجی درهیچ دوره و زمانی ازتاریخ دیگر شلیک نخواهد شد تیری که تنهاباتماس نوک انگشت باماشه تفنگ ومشتعل شدن مقداری باروت شلیک شدوسرنوشت قومی را ونسلهای بعدی را بی گمان رقم زد این تیر توسط شخصی ملقب به سیبیلو از طایفه توازیانی که همراه چند ین تن از گرجیان د یگر به نزدیکی های اردوی کریم خان برای کسب اطلاعات آمده بودند شلیک شداوکه از دلیران ونام آوران گرجی درآن جنگ بوده وهنگامی که به همراه چندگرجی دلیردیگراردوی دشمن را تحت نظر داشتند ناگهان متوجه می شوندکریم خان به همراه تعدادی از سران نظامی اش در بیرون چادر دور هم نشسته ومشغول گفتگو وکشیدن قلیان است آنها چنان سرمست ومغرور به نظرمی رسیدندکه گویی بر گرجیان فایق گردیده اندوپیشاپیش خود رافاتح این نبرد میدانستند. سیبیلو ودیگر گرجیان که شاهد آن صحنه بودند به شدت خشمگین می گردند زیرا می دیدند دشمن بعد ازویرانی سوپلی اکنون سرمست وخندان به گفت وشنود وخنده وشوخی مشغول اند پس سیبیلو تفنگش رابه طرف قلیان نشانه می رود وبه دیگرگرجیان می گویدسرقلیان راتماشاکنیدناگهان سرقلیان (آتشدان) به هوا برخاست وآتش درهواپخش می شودواردوی کریم خان به هم می ریزدوبه گمان اینکه گرجیان به آنهاحمله کرده اندسریعا حالت دفاعی می گیرندو سیبیلو و دیگرگرجیان قهقهه کنان به آنها می خندند ازطرف دیگرهم گرجیان که درسیخه موضع گرفته بودندبه گمان اینکه جنگ آغازگشته به تکاپومی افتندوعده ای خود رابه گردنه شرقی میرساننداما می بینندسیبیلو و دیگران خنده کنان خودرا ازشکاف صخره هابه بالامیرسانندآنهاتوسط دیگران مورد سؤال واقع می شوند که چه اتفاقی افتاده وصدای شلیک گلوله ازتفنگ چه کسی بوده است گرجیان همراه سیبیلو واقعه راتعریف می کنندو وقتی همه از عمل سیبیلوآگاه می شوند تعدادی ازاومی پرسندچراکریم خان راهدف قرارندادی اگراوکشته می شدنظم در اردوی دشمن ازبین می رفت ومابرآنهاپیروزمی شدیم اما اودرجواب می گویداین کار ما که مردانه از دادن خراج خودداری کردیم چگونه ممکن است به نامردی حتی دشمن خود رابکشیم این عمل برای گرجیان ننگ آورتر از دادن خراج است وبعددرادامه می گویددیدم که کریم خان و فرماندهانش چگونه متکبرانه دور هم نشسته اندومشغول بزم وشادی اند گویا ما را مردمی ترسو وبزدل پیش خود می پندارند که به کوهها پناهنده شده ایم وخانه هاوکشتزارهای خودرابرای آنها رها کرده ایم و فردا دست بسته وگریان از سیخه فرود می آییم وبه پای آنها می افتیم این بود که یک لحظه احساس کردم که خون چنان در رگهایم به جوش آمده که هر لحظه امکان دارد بیرون بزند این بود که به او فهماندم که مغرور نشو وبدان که به جنگ شیران آمده ای وماتو را دعوت به نبرد می کنیم این سخنان سیبیلو مورد تحسین مردان گرجی قرار گرفت و همگی به او گفتند که با این اوصاف هر یک از ما هم که به جای تو بودیم همین کار را انجام می دادیم این عمل سیبیلو گرچه باعث آغاز نبرد و در نتیجه کشته شدن بسیاری از گرجیان شد اما در محتوای خود نمودار خصیصه مقاومت و تسلیم ناپذیری وپایداری وعقب ننشستن درمقابل زور وستم حتی درسخت ترین شرایط دربرابر هر متجاوز قوی پنجه وتجلی شجاعت بی باکی وتعصب وجانبازی گرجیان وبیانگر این مطلب است که مرگ با عزت بهتر از رندگی ذلت بار است پس خود را باید برای نبرد آماده کنیم از طرفی دیگر کریم خان ازاین عمل گرجیان به شدت خشمگین شدودریافت که گمانی که راجع به تسلیم شدن گرجیان در سر داشت خیالی بیش نبوده و جز به جنگ به هیچ چیزدیگر نباید بیندیشد درآن شب کریم خان فرماندهان خود رابه حضورپذیرفت ودرباره چگونگی غلبه بر گرجیان باآنها به گفتگو نشست آنها تصمیم گرفتند تاسحرگاهان ازچهارطرف سیخه رامحاصره کنند وهر کدام فرماندهی قسمتی ازنقاط حساس رابر عهده بگیرند و بالاخره آفتاب آن روز پاییزی دمید و گرجیانی که درسنگرها شب رابه صبح رسانده بودند بیدارشدندوخود را برای نبردآماده کردند نبردی که اگر گرجیان به سیخه پناه نیاورده بودند همان روزنخست ورود لشکر کریم خان به پایان می رسید ولی فکر پناه گرفتن درسیخه ونبرد درآنجا باعث شد تا هم نبرد چندروزعقب افتاده و گرجیان هم بهتر ازخود دفاع کنند با صدورفرمان حمله توسط فرماندهان سربازان دشمن شروع به پیشروی ازدره نسبتاملایم سیخه از گذرکاه شمال کردند آنها بارعایت احتیاط شروع به با رفتن از سیخه کردندوتا نزدیکی سنگرهای گرجیان پیش رفتند چنین به نظرمی رسید که مانعی درسر راه آنهانیست پس به طور دسته جمعی به پیشروی خود ادامه دادند اما ناگهان علامت یورش عمومی داده شدو ازگوشه وکنارها واز پشت سنگرها سربازان دشمن مورد هجوم وسنگباران گرجیان قرار گرفتند وبارانی ازسنگ بر سر و روی سربازان دشمن سرازیرشد بدین ترتیب بسیاری از سربازان کشته ویا زخمی شدند ومجبوربه عقب نشینی شدند تا شامگاهان حملات متعددی توسط سربازان کریم خان انجام شد اماباپرتاب کردن سنگ های قطور توسط گرجیان برسرآنها مانع پیشروی  بیشتر آنها می شدندو ناچارا با دادن تلفات ومجروحین زیاد عقب نشینی می کردند در این روز نبرد درسمت شمالی مشهودتر بود و در قسمتهای دیگر گرجیان چندان احساس خطری نکردند شب هنگام فرماندهان کریم خان تدبیری دیگر اندیشیدند آنها تصمیم گرفتند تا تنها از گردنه شمالی و جنوبی حملات خود راآغاز کنندوحملاتشان هم جدی تر و با نفرات بیشتر همراه باسرعت عمل باشد از طرفی دیگر گرجیان که در روز نخست نبرد پایداری و مقاومت غرور آفرینی از خود نشان داده بودند بسیار خوشحال بودندوبه کمک هم شروع به ساختن سنگرها ومواضع دیگر در مکانهایی که درآن روز دشمن ازآن مکانها توانسته بود بالا بیاید ونبود آن موانع احساس می شد حتی زنان وکودکان نیز به آنها کمک می کردند آنها همچنین به دیگرسنگرها سر می زدندو درباره نبرد آن روز با هم صحبت می کردندوبه خنده ومزاح می پراختند به هم روحیه می دادند و شجاعت ودلیریشان را تحسین می کردند روز بعد و با طلوع آفتاب بار دیگر سربازان دشمن با رعایت احتیاط کامل هجوم را تکرار کردند تا به نزدیکی سنگرهای گرجیان رسیدند این بار سنگهایی که توسط گرجیان به پایین سرازیر می شد چندان اثری نبخشید چون سربازان پشت سنگها پنهان می شدند و همچنین آنها دریافته بودند که باید در  هنگام صعود از کوه از هم جدا شوند و این کار بسیار موثر بود گرجیان خود را برای رویارویی با سربازان دشمن آماده می کردند و این بار بالا بودن گرجیا ن و پایین قرار داشتن دشمن تنها مزیت و برتری آنها بر دشمن بود که مقداری از ضعف قلت نفرات گرجیان را در برابر سربازان انبوه کریم خان را می کاست پس گرجیان که اکثرا هم از داشتن تفنگ محروم بودند و تنها تعداد کمی از آنها دارای اسلحه گرم بودند و اغلب آنها نیز پیرمردان بودند شمشیر کشیده و نبرد با سربازانی که به سنگرهای آنها رسیده بودند پرداختند جنگ سختی در گرفت کسی نمی داند در آن نبرد یک دهقان گرجی در برابر چه تعداد از سربازان مجهز و کار دیده کریم خان می جنگیدند در قسمت جنوبی هم وضع به همین منوال بود گرجیان که چاره ای جز جنگ نداشتند به سختی می جنگیدند و با تعداد اندک خود مقاومت جانانه ای به خرج دادند تاشامگاه جنگ سختی بین آنها در جریان بود کریم خان که نمی خواست از تصرف سیخه صرف نظر کند مشاهده کرد که لشگریانش دچار هول و هراس شده اند پس سران و رهبران نظامی را فرا خواند و دستور عقب نشینی را به آنها داد گرجیان با دادن تعدادی تلفات در آن روز به سختی مقاومت کردند گزارشات رسیده به کریم خان نشان می داد که در جگ آن روز تعداد قابل ملا حظه ای از لشگریان کشته ویا مجروح گشته اند در آن شب هر دو طرف در گیر به شدت مراقب اوضاع بودند تا مبادا مورد شبیخون طرف مقابل قرار بگیرند و بلاخره آفتاب آن روز تلخ و سرنوشت ساز دمید و کریم خان که نقشه وحدود مسولیت و وظایف و جای هر یک از امرای خویش را مشخص کرده بود فرمان حمله را صادرکرد و نبردی به تمام معنا نا برابر که در آن چند صد تن گرجی به خاطر تن ندادن به ذلت در برابرسیلی از سربازان دشمن مردانه می جنگیدند.  آیا کسی قادر به توصیف آن نبرد بوده و هست در آن جنگ جنون آسا ظاهرا تلفات دشمن به حدی بود که به ناچار تمام امرای بزرگ و سران سپاه کریم خان نیز به سیخه هجوم آوردند جنگ سختی ادامه داشت گرجیان که چند روزی بود که در اثر تنگی آذوقه سخت در مضیقه بودند باآنکه گروهی اندک بودند از سربازان انبوه دشمن بیمی در دل راه ندادند آنها چنان متهورانه می جنگیدند که خون را در عروق یکدیگر به جوش می آوردند و خود را برای هر نوع فداکاری آماده می کردند و در زد وخورد که میان آنها مدتها به طول کشیدبه قلعه مستحکم وشجاعتی که داشتند بسیاری از سربازان کریم خان را نابود کردند چندین میدان جنگ به وجود آمده بود وگرجیان که از شیوهای چریکی (پارتیزانی )در جنگ استفاده می کردند بدین ترتیب هر قسمت از گذرگاههای شمالی وجنوبی به مرکز مقاومت ونبرد خونین تبدیل شده بود ولی بالاخره در هنگام عصر لشکریان کریم خان با همه توان خود به سیخه حمله بردند وگرجیان باآنکه رشادت بسیاری از خود نشان دادند  اما کثرت لشکریان دشمن و تجهیزات جنگی آنها سرانجام پایداری گرجیان را در هم شکست و با وجود مقاومت شدید گرجیان دیواهای سنگی ویران شد و سپاهیان به درون سیخه وارد شدند عده بسیاری از جنگجویان گرجی کشته شدند اما در سیخه جنگ وگریز همچنان ادامه داشت و باقیمانده جنگجویان زنان وکودکان را به سمت گردنه شمال غربی که دارای مخفیگاهها وراههای صعب العبوری برای گریز از چنگ سربازان بود هدایت می کردند وخود را هماهنگی وتمرکز مجدد به بالای گردنه شمال غربی می رساندند انها توانستند با جنگ وگریز ودادن تعدادی کشته بالاخره خود وزنان وکودکان خود را از معرکه نجات دهند با از جان گذشتگی بی مانندی به نبرد ادامه می دادند اما سربازان انبوه دشمن به شدت هجوم می آوردند وآنها رابه جایی راندند که پرتگاههای بسیار یکی پس از دیگری وجودداشت هجوم وحشیانه دشمن چنان عرصه را بر گرجیان تنگ کرد که مردان گرجی بسیاری از زنان ودختران خود را از کوه به پایین پرتاب  کردند تا به چنگ سربازان کریم خان نیفتند حتی تعدادی از زنان ودختران گرجی نیز و در واقع تایید راهی که پدران و برادران خود رفته بودند را به شیوه خاص پرتاب کردن خود را در صخره ها یافتند وبدین ترتیب گرجیان پاک باخته که هستی شان به آتش کشیده شده بود و زن وفرزندانشان نابود شده بودند جنگ شدیدی د ر آخرین لحظات سقوط سیخه آغاز کردند و گروه بی شماری از سپاهیان خان زند را نابود کردند واندکی بعد همگی در حال پیکار جان باختند و سرانجام در حالی که سیخه درخون گرجیان غلتیده بود سقوط کرد و بدینسان در پایان این نبرد سپاهیان کریم خان با وجود تلفات فراوان پیروز شدند و گروه بی شماری از گرجیان را به خاک و خون کشیدند و جوی های خون از هر طرف روان شد تعدادی از گرجیان که اغلب سالخوردگان و زنان و کودکان بودند و بعد از هجوم همه جانبه  سربازان کریم خان نتوانسته بودند  خود را از معرکه نجات دهند همچنین تعدادی از جنگجویان گرجی که زخمی شده بودند به اسارت سربازان در آمدند در آن شب جنگ سیخه به پایان رسید سیخه مستور از کشته ها وخون خشک شده بود سیخه از رنگ سبز رنگ قدرت زندگی به در آمده بود و رنگ خون رنگ قدرت نوع بشر را به خود گرفته بود در آن شب شوم و مخوف چه بر سر گرجیان  بی پناه گذشت با وجود این که کریم خان زند( وکیل الرعایا ) یکی از معروفترین و محبوبترین پادشاهان ایرانی است اما در اذهان گرجیا ن به عنوان یکی از سفاک ترین شخصیت های تاریخ جهان به شمار می آید. آنها که به هر صورتی که توانسته بودند خود را نجات دهند  در جستجوی عزیزان خود بودند چیزی  جز کشته نیافتند سکوت مرگ سیخه را فرا گرفته بود و دیگر صدای خنده گرجیان قبل از جنگ و نعره های چون شیر آنها در نبرد به گوش نمی رسید آن شب تا صبح صدای زوزه گرگ ها که اجساد کشته  را می خوردند به گوش می رسید  و با مدادان پرندگان  لاشخور در آسمان سیخه پیدا شدند صبح فردا نیز فرا رسید و کریم خان سر مست از این پیروزی به خود می بالید دستور داد تمام اسیران و زخمی ها  را در مکانی به نام کهریز بالادست جمع کنند او که می خواست غلبه اش بر گرجیان درس عبرتی برای همه باشد دستور داد تا سر های مقتولین را از بدن پاره پاره آن ها جدا کنند وقتی سر های گرجیان از اطراف سیخه جمع شد  سربازان مامور شدند که از سرها کله مناره بسازند سپس به دستور کریم خان  تعدادی را که احتمال می داد از سران و رهبران گرجیان باشند  از میان گرجیان جدا کنند تا آنها را تیرباران کنند و سپس کریم خان روی به آنها کرد و گفت با شما اتمام حجت کردم که اگر تسلیم نشوید و اگر خون سربازان من ریخته شود همه شما را خواهم کشت اینک می بینید که همه جنگ جویان شما کشته شده اند و شما اسیر و دستگیر کردم اکنون موقع مجازات شما فرا رسیده است  کریم خان که انتظار داشت گرجیان با عجز و ترس از او در خواست بخشش کنند یا لااقل  از تیرباران آنها منصرف شود با کمال تعجب جواب دندان شکنی از آنها دریافت کرد آنها گفتند ای خان ما به تو گفتیم گرجی هستیم  واز دادن خراج به کسی چون تو خودداری می کنیم حتی اگر به قیمت جانمان هم تمام شود اکنون ما آماده مرگ هستیم در آن لحظه کریم خان به شدت خشمگین شد پس برای تکمیل تراژدی خود دستور داد  ارج قلی بیگ که از سران گرجی بود را به توپ ببندند  و بقیه  جنگجویان را تیرباران کنند گفته می شود موقعی که سربازان می خواستند چشم های آنها را ببندند  گرجیان امتناع کردندودر حالی که با چشمان خود شاهد گریه و خشم دیگر اسیران و از طرفی شاهد شادکامی فرماندهان نظامی کریم خان بودند با دیدگان کین آلود به استقبال مرگ رفتند بعد از قتل و غارت و کشتار گرجیان یکی از فرماندهان نظامی کریم خان که گرجی بود و در آن موقع در سپاه کریم خان حضور نداشت بعد از اطلاع از لشگرکشی برای نبرد با گرجیان آخوره بر آشفته و سریعا خود را از شیراز به سوپلی می رساند تا هر طور شده مانع جنگ کریم خان با هم تباران خود گردد اما درست موقعی به آنجا میرسد که کار از کار گذشته و جنگ با شکست گر جیان به پایان رسیده است پس با دردی فراوان نزد کریم خان رفته می گوید ای امیر اینک که تو فاتح شدی و انبوهی از گرجیان نیز در جنگ با تو کشته شده اند از تو درخواست می کنم تا اسیران و دیگر گرجیان رسته از مرگ را عفو کنی اما کریم خان در جواب فرمانده گرجی  خود گفت تو فقط کشته شدگان گرجی و اسیران وناله و شیون آنها را می بینی و از کشته شدگان سربازهای من چیزی به یاد نداری فرمانده گرجی چندین بار تقاضا خود را تکرارکرد تا این که کریم خان را متقاعد کرد پس کریم خان دستور داد تعدادی از اسیران را آزاد کنند و در پایان چون اجساد گشته شدگان وفساد اجزا انها بوی تعفن شدیدی را در منطقه باعث شده بود به دستو کریم خان و در حالی که کل منطقه با خاک یکسان شده بود و امول واسباب آنها را به یغما برده بودند اردو را به حرکت در آوردند و بدین ترتیب آنها رفتند و غمی دردناک برای باقیمانده گرجیان بر جای گذاشتند این جنگ که تنها چند روز بیشتر طول نکشید همه جا را به ویرانه ای تهی مبدل ساخته بود سوپلی نیز به شهر مردگان مبدل شده بود که با هرمهایی از سر کشته شدگان زینت داده شده بود با رفتن لشگریان کریم خان باقیمانده گرجیان که از مرگ رهایی یافته بودند زخمی تشنه و گرسنه در حالی که پای به قریه خود می گذاشتند که از سوپلی ویرانه بیش نمانده بود خانه ها باغها مزارع و کشتزارها با خاک راه برابر شده بود انسان وضع گرجیان را در آن روز ها به صورت رقت انگیز در ذهن خود مجسم می سازد شاهد ویرانی خانه وکاشانه وکشتزارها کشته شدن عزیزان نزدیکان وهمتباران خود در یک جنگ نابرابر بودن برای هر انسانی از هر قوم و مذهب و نژادی دشوار ودردناک است مادران برای دخترانشان می گریستند اما اسیران برای والدینشان برای محبوبشان و خویشانشان  زجه اسیران فریاد پدران شیون مادران زاری خواهران وگریه برای اقوام و هم تبارانشان بود که به گوش می رسید  گویی که تندر از میان ابر ها می غرید فریدون شهر دیگر آن شکوه و جلال سابق را نداشت جایی که با سخت کوشی و پشت کار گرجیان از یک طبیعت وحشی به منطقه ای سرسبز و خرم در طی سالیانی که آنها را در آنجا کوچانده بودند تبدیل کرده بودند جایی که خاکش برای آنها مقدس بود  جایی که در آستانه جنگ به زیبایی و تنعم در منطقه فریدن معروف بود تبدیل به ویرانه ای شده بود  خانه ها ویران شده بود و باغ ها و زمین های زراعی آنها به چراگاهی برای اسب های لشکریان کریم خان در آمده بود  اکنون برای کدام یک بگریند بر خانه هاشان که ویران شده بود یا بر بی سر پناهیشان  اکنون از کدام عطش بسوزند  کشته هاشان که درو شده بودند یا ماندن در حسرت  خوشه ای    اینک برای کدام یک زاری کنند برای گله گوسفندانشان که به غارت رفته بودند یا برای حسرت لقمه نانی  برای کدام یک ضجه زنند خیش هاشان که سوزانده شدند یا حسرت خرمنی   برای کدام یک گریه کنند  عزیزانی که کشته شدند و با دست های خود آنها را به خاک سپردند.  بدین ترتیب جنگ سیخه را می توان یکی  از صحنه های حیرت انگیز و دلخراش در مجموعه جنگ های کریم خان دانست که یک سوی آن نابرابری و بی رحمی بود و سوی دیگر آن مقاومت و حماسه و اشک و خون و سرانجام ویرانی و گورستان جنگی که صحنه های دلخراش آن تصویر  روشنی از جدال شرف و تجاوز را نشان می داد  واقعة  ای که برای گرجیان به مثابه خشک شدن چشمه یا رودی برای دشتی از گل ها ودرختان دانست  که بعد از  خشکیدن آن رود لحظه لحظه از طراوت و زندگانی فاصله بگیرند و در مدت زمانی نه چندان دور با همه مقاومت و تنومندی و شادیشان از بین خواهد رفت  از آن درختان  و جز تنه ای خشک که بیان گر جسم و پیکره آنها است اما بی روح و عاری از زندگانی و هویت چیزی نماند  برای گرجیان نیز چنین حکمی را داشت که اکنون می بینیم که بعضی از گرجیان خود به استقبال مسخ شدن می روند  واقعه ای که تلخ ترین و از همه مهمتر جبران ناپذیر ترین نتایج را برای گرجیان در پی داشت فریدون شهر بعد از این جنگ شوم به کلی ویران شد و پس از سال ها از نو به پا خواست  دیگر  آن فریدون شهر قبل از جنگ نبود و به حال ضعف با قی ماند و گرجیان نیز به یک خواب مرگ فرورفتند  خواب مرگی که تا به امروز هم گرجیان نتوانسته اند از بستر آن بر خیزند و از زیر بار لطمات شدید این واقعه کمر راست کنند   شیرازه کشاورزی و اقتصادی  به کلی از هم گسسته بود آشفتگی وضع اقتصادی اجتماعی  فقر و تنگدستی طبعا  اثرات اقتصادی اجتماعی و فرهنگی محنت بار خود را در میان جامعه ستم کشیده گرجیان گذاشت  گرجیان که هستی آنان غارت شده بود  در وضع اسفناک و تاسف باری قرار گرفتند  از طرفی فصل سرما فرا میرسید و آنها نه سر پناهی داشتن ونه هیزمی تا بتوانندهمراه گرسنگی در مقابل سرما مقاومت کنند  گفته می شود در فریدون شهر تنها چیزی که باقی مانده بود تکه ای از یک نمد مندرس بوده است آنها چگونه آن زمستان سرد را پشت سرگذاشتند درحالی که هیچ گونه خوراک ودام و مواد سوختنی برای آنها نمانده بودتمام محصولات آنها یا خوراک اسبان گردیده بودند یا به غارت برده شده بود بدین ترتیب آنها درسال بعد نیز دچار قحطی وگرسنگی بودندچون بذری نداشتند تا درزمینهای خود کشت کنند تا در سال بعد درمضیغه نباشند آنها روزبه روز سیاه روزترو بیچاره ترمی شدند دراین یورش خونین که عده زیادی کشته شدند می توان گفت که سوپلی دوسوم جمعیت گرجیان خود را ازدست داد.تعدادی از طایفه ها در جنگ به کلی از بین رفتند و از چند طایفه نیز چند نفر از آنها زنده ماندند به عنوان مثال :در جنگ سیخه  و زمانی که سیخه در آستانه ی سقوط قرار گرفت بسیاری از زنان گرجی خود را از کوه به پایین پرتاب کردند تا به اسارت سربازان کریم خان در نیایند و در واقع مرگ را بر زندگی ترجیح دادند مرگی که آنها را از ننگ و ذلت می رهانید مادر حق ورد یکی از آنها بود او که در محاصره ی قرار می گیرد فرزند خود را به سینه می فشارد  و به پشت خود را از کوه پرتاب می کند تا بدین طریق خود را سپر بلای کودک خود قرار داده باشد بعد از پایان جنگ دیگر گرجیانی که برای به خاک سپردن عزیزان خود به پای سیخه میروند با دیدن آن کودک در کنار جسد مادر متوجه موضوع شده و او را با خود به سوپلی می آورند و تنها از فرزندان و برادران عظیم در آن جنگ آن طفل کوچک  زنده می ماند طایفه ی عظیمانی (خودسیانی) که هم اکنون در فریدونشهر زندگی می کننداز نوادگان حق ورد هستند.این غارت و ویرانی نه تنها از نظر اقتصادی زیانهای جبران ناپذیری به گر جیان وارد ساخت بلکه سنتها و ارزشهای فرهنگی را ناتوان کرد.گرجیان تصمیم به مهاجرت گرفتند تا شاید با سکنی گزیدن در روستاها و نقاط دیگر بتوانند خود را از این محنت نجات دهند بدین ترتیب وضع نابسامان اقتصادی باعث شد تا از جمعیت باقیمانده ی گرجیان کاسته شود گفته می شود تعدادی از خانواده ها به دزفول مهاجرت کرده تعدادی هم به طرف همدان و بعضی ها در روستاهای مجاور ساکن شدند ازنتایج دیگر این واقعه ورود بعضی از افراد از اقوام وتیره های مختلف به سوی سوپلی شد بدین گونه که با کم شدن جمعیت سوپلی تعدادی از افراد وخانواده از روستاهای دیگر که می دانستند سوپلی دارای زمینهای زراعی خوب ومرغوبی است به سوپلی مهاجرت کردند وبا خرید زمین زراعی از گرجیانی که در آن روزها به سختی روزگار می گذراندند و قحطی و تنگدستی بعد از وا قعه سیخه گریبانگیر آنها شده بود با فروش زمینهای کشاورزی و به دست آوردن مقدار پول هر چند ناچیز می توانستند موقعیت اقتصادی خود را نسبتا"تقویت کنند و بدین ترتیب حاضر به اقامت و سکنی گزیدن آنها در سوپلی می شدند که این عمل خود باعث تغییر ترکیب جمعیت سوپلی می شد و گرجیانی که تا آن زمان با دیگر اقوام پیوند خونی پیدا نکرده بودند و اصالت و نژاد خالص خود را حفظ کرده بودند  با ورود اقوام تیره های مختلف نژادی باعث در آمیختگی نژادی خود شدند که این خود باعث کم رنگ شدن تعصبات قومی و زبانی از آن زمان به بعد گردید و این بود جنگ سیخه جنگی که مارتقوپی را با خاک یکسان ساخت سر مردان نامدار و دلیری را از بدن جدا کرد زنان و کودکانی که خود را از کوه به پایین پرتاب کردند و مرگ را به آغوش گرفتند جنگی که در آن خون بی گناهان بر زمین جاری شد و در پیش دیدگان پیران و کودکان و زنانی که به هر طریقی از این جنگ نا برابر جان  به در برده بودند از سر عزیزانشان کله مناره بر پاساخت و اینها توسط مردمی که در عین حال خود را مدافع ویاور دهقانان و وکیل آنها می داشت صورت گرفت واین اعمال بر سر زنان وکودکان و عده ای دهقان بی دفاع که از سالها پیش از موطن خود آواره گشته بودند ودر پناه کوههای زاگرس می رفت تا زندگی تازه ای را آغاز نمایند ورویداد های  تلخ گذشته را بر روح وجسم آنها چون کوهی سنگینی می کرد از فکر وذهن خود بزدایند واکنون نه تنها باید یک بار دیگر آن رویداد وسیه روزیهای گذشته که به خاطر تسلیم ناپذیری وسرفرود نیاوردن ومقاومت سرسختانه در برابر دشمن با جنگیدن و کشته شدن و چه با زنده ماندن و به بند کشیده شدن اما پایدار ماندن و تحمل سخت ترین شکنجه ها و عذاب های روحی در اسارت را در ذهن خود مرور کنند و به بدبختی ها و تیره روزی ها ی خود بگریند بلکه باید با چشمان خود شاهد فوران خون از رگهای عزیزان و فرزندان خود باشند و این است تنها لذت بردن کسانی که حاضر نشوند تا دسترنج و مایحتاج خود را که با رنجها و مشقتهای فراوان به دست آورده اند به زور در اختیار سربازان و مأموران حاکمان بدهند .بله جنگی به این شدت بی رحمانه و ناجوانمردانه و هراس انگیز تنها به بهانه اینکه آ نها از دادن مالیات امتناع ورزیدند و هنگام اطلاع یافتن از هجوم آنها برای دفاع از جان و مال و ناموس خود دست به مقاومت زده اند . به یقین این وا قعه غم انگیز که در آن کشته شدن برای آ ن مردان قوم پرور در آن موقع به خاطر تن ندادن به ذلت بود اما برای نسلهای بعد و ما مهر پایانی شد که نه تنها باید برای ما اندوهی باشد بلکه باید به عنوان یاد بود تلخی از اسارت همگانی دوبارهی گرجیان برای نسل آینده بماند وآن کسانی که با قلبی آکنده از مهر برای حفظ قوم خود و با حرکت امروزیشان که از محبت و همبستگی گذشتگان مایه می گیرد و در ژرفای قلب خود مشعل قوم دوستی، دلیری و عشق به زبان و فرهنگ نسلهای گذشته را فروزان نگه می دارند این سرگذ شت را از صمیم دل و با اندیشه ای درست بخوا نند و اگر روزی روزگاری هنگامه ی بیداری گرجیان فرا رسد و صدای خون کشته شدگان سیخه به گوش آنان برسد آنگاه نسل آینده برای تداوم تاریخ،زبان و فرهنگ گرجی که زمانی پربار و عزیز و اکنون پژمرده و خوار خاطره ی این واقعه را زنده نگه دارند.حکایت آن زنان و مردان دلیری که قربانی خشم و ظلم وستم شدندو اما با اراده ی خود هستی خویش را فدای قوم خود کردند تا ثابت کنند که گرجیان همواره در طول تاریخ برای دفاع از آب و خاک و شرفشان با دشمنان قوی پنجه ای نبرد کردند و تاوانهای این نبرد را هم با کشته شدن و غارت واسارت پرداختند اما نه زنده بلکه مرده در برابر دشمن زانو زده اند و با بوئیدن خاک گرجستان می توان به این حقیقت پی برد زیرا که خاک را باید بوئید و از بوی خون آن مزار رادمردان و خاک وطنشان را پیدا کرد چون رسم مردان است که بجنگند و در خون خود بغلتند تا نه در هنگام زنده بودن بلکه مگر با جسم بی جان در برابر دشمن به زانو در آیند.اما بودند اقوام دیگر در همسایگی گرجیان که برای استقلال وطن خود با متجاوزین به مقابله برنخوا ستند و تسلیم گردیدند و بعد از آن نیز هرگز به فکر قیام و مبارزه نبودند پس مسلما"وطنشان کمتر ویران شد مردانشان در جنگ کشته نشدند و مردمشان به اسارت نرفتند که به منظور روشنگری و به عنوان مثال می توان ازوضع ارمنیان در قیاس با گرجیان متذکر شد: ارمنستان درزمان حکومت صفویه نه تنهابا عنوان والی نشین اداره نمیشد بلکه از آن به عنوان ارمنیه یعنی شهری از شهرهای ایران یاد می شد و ارمنیان که هیچگاه در فکر یکپارچگی و حفظ تمامیت خود نبودند پس با شاهان مقتدر صفوی در گیر جنگ نشدند پس خاکشان مورد تهاجمات شاهان صفوی قرار نگرفت ومردمانشان به اسارت نرفتند بلکه شاه عباس مقتدرین ترین سلطان دوره صفویه آنها را به اجبار به پایتخت خود اصفهان کشاند تا در سایه همه جانبه خود وبا برخورداری از انواع امتیازات مذهبی اجتماعی وتجاری به آبادانی ورونق تجارت در اصفهان و ایران بپردازد اما گرجیان وشاهان آنها هیچگاه و برای همیشه برای حفظ تمامیت ارضی واستقلال میهن خود سر تسلیم در برابر هیچ سلسله فرود نیاوردند وهمواره در دوره صفویه برای حفظ استقلال خود با پادشاهان مقتدر صفویه در حال نبرد بودند پس وطنشان همواره به میدان جنگ مبدل شده بود و شاهان صفویه با لشکریان انبوهشان به قتل و غارت گرجستان می پرداختند و اسیران گرجی که اکثر آنان را زنان و کودکان وسالخوردگان تشکیل می دادندکه مردان وپدرانشان در جنگکشته شده بودند وبا وضع فجیع به ایران آورده می شدند به گونه ای که نیمی از آنها در راه از بین می رفتند و آنها که به ایران می رسیدند از هر گونه امتیازی محروم بودند ودر پایان دریغ از آن مردان که به خاطر سعادت قوم گرجی کشته شدند آنان که مردند اما صفحه زرینی بر تاریخ کهن قوم خود افزودند

خونشان غمگینانه فریاد می زند گرجی بمانید

آموزش زبان گرجی

 

آموزش زبان گرجی نوشته آقای :بابک رضوانی

Babäk Rezvani

Amsterdam 2003

Shomareha:شماره ها

 

yek  =  erti  1

do  =  ori  2

se  =  sami  3

chähar =  otxi  4

pänj =  xuti  5

shesh =  ekvsi  6

häft =  shvidi  7

häsht  =  rva 8

noh =  tsxra  9

däh =  ati  10

 

yazdäh =  tertmet'i 11

dävazdäh =  tormet'i 12

sizdäh =  tsamet'i 13

chähardäh =  totxmet'i 14

panzdäh =  txutmet'i 15

shanzdäh =  tekvsmet'i 16

hefdäh =  chvidmet'i 17

hijdäh =  tvramet'i 18

nuzdäh =  tsxramet'i 19

 

bist  =  otsi 20

bist-o-yek =  otsdaerti  21

 

si =  otsdaati  30

chehel  =  ormotsi 40

pänjah =  ormotsdaati 50

shäst =  samotsi 60

häftad =  samotsdaati 70

häshtad =  otxmotsi 80

näväd =  otxmotsdaati 90

säd =  asi 100

 

hezar =  atasi 1000

milyon =  milioni 1000000

 

Zämirhaye faeli: ضمیرهای فاعلی

 

Mòn =  Me

Ma =  chven

 

To =  shen

Shoma  =  tkven

Shoma (to ye mohtäräm) =  tkven

 

Isi  = isi

Ishan =  isini

 

 

Fele budän:فعل بودن

 

Mòn hästòm = Me var

To hästi = Shen xar

U èst = Isi aris/ a

 

Ma hästim = Chven vart

Shoma hästid = Tkven xart

Ishan häständ = Isini arian

 

Vazheha o jomleha ye äsasi: وا ژه ها وجمله های اساسی

 

Dorud, Piruz bashi, bärabar ba Xoda ghovvät   =  gamarjobat

Sälam, dorud = Salami

Be omide didar =  naxvämdis

Xoda hafez, xoda hefzet konad, be salamat: ghmertma daglotsos

Sobh be xeyr =  dila mshvidobisa

Äsr be xeyr =  saghamo mshvidobisa

Shäb xwosh =  ghame mshvidobisa

 

 

Name shoma chist?  =  rwa gkviat?

Äz  didaretan xoshväghtam =  sasiamovnoa

Haletan chetowr èst?  =  rogorwa xart?

Xub =  kargad

Bad  =  tcudad

Hòmintowri  =  ise ra

 

Ari, are, bale =  diax, diagh, ho

  =  ara

Sepasgozare shoma hästam,  xeyli azetan mamnunam =  gmadlobt

Besyar sepas, Xeyli mamnun =  didi madloba

Extiar darid, Ghabele shoma rwa nadarèd =  arapris 

Xahesh mikonam =  tu sheidzleba 

Bebaxshid, Puzesh =  bodishi 

 

 

 

Nemifähmam =  ver gavige, ar gavige

In be Farsi che mishävèd?  =  rogor ikneba es inglisurad?

Sohbat mikonind =  laparakobt...

Be Farsi = sparsulad

Be Rusi = rusulad

Be Engelisi =  Inglisurad

Be Faransavi =  prangulad

 

 

Kanune Xanevade: خانه خانواده

 

Xanevade, famil = Ojaxi

Xanevade = Tsol-shvili

Zän (Hòmsär) =  tsoli

Showhär (Hamsar) =  kmari

Doxtär (Farzänd) =  kalishvili

Pesär (Farzänd)  =  vazhishvili

Madär =  deda

Pedär =  mama

 

 

 

Xärid: خرید

 

Gheymate in chänd èst?  =  ra ghirs?

In che èst?  =  es rwa aris?

Mixwahòm bexäram.  =  vxidulob, minda vixido...

Aya … darid? =  gakvt

Baz  èst  =  ghiaa

Bästè èst, tatil èst =  dak'et'ilia

Karte posti =  sapost'o barati

Tämbr =  mark'ebi

Yek käm =  tsot'a

Ziad, besyar =  bevri

Häme =  Q'vela

 

Xorakiha o nushidäniha: خوراکیها ونوشیدنیها

Sobhane =  sauzme

Nahar =  sadili

Sham  =  sadili

 

Halal = Halali

Nushe jan!  =  gaumarjos

Surathesab rwa lotfan biavärid.  =  angarishi moit'anet, tu sheidzleba

Nan =  puri

Ab = Ts'q'ali

Ghähve =  qava

Chay =  chai

Namak =  marili

Felfel =  p'ilp'ili

Gusht =  xortsi

Mahi  =  tevzi

Mive  =  xili

 

Gärdesh o mosaferat:گردش ومسافرت

 

…. Koja èst?  =  sad aris ...?

Belit =  bileti

Oyek belit be….lotfan  =  erti beleti ....shi, tu sheidzleba.

Shoma darid be koja mirävid?  =  sad midixart?

Shoma koja zendegi mikonid?  =  sad tsxovrobt?

 

Ghatar =  mat'arebeli

Otobus =  avt'obusi

metro =  met'ro

Forudgah =  aerop'ort'i

Istagahe rahahan =  sadguri

Terminale Otobus =  avt'osadguri

Istagahe metro =  met'ros sadguri

xoruj =  gasvla

Vorud =  chamosvla

Ejare ye mashin (otomobil) =  mankanebis gakiraveba

Parking  =  p'ark'ingi

 

Hotel  =  sast'umro

Otagh =  otaxi

Rezerv kärdän  =  dajavshna

Ja ye xali bäraye emshab peyda mishävèd?  =  tavisupali nomrebi gakvt?

Ja ye xali nist =  adgilebi ar aris

Gozärnamè, Pasport  =  p'asp'ort'i

 

Täräfha:طرفها(سمتها)

 

Chap =  martsxniv

Rast =  marjvniv

Mostaghim =  p'irdap'ir

Bala =  zemot

Pain =  kvemot

Dur =  shors

Näzdik =  axlos

Näghshe =  ruk'a

 

Name mäkanha: نام مکانها

 

Edare ye post =  posta

Muzè =  muzeumi

Bank  =  bank'i

Edare ye Polis =  p'olitsia

Bimarestan  =  saavadmq'opo

Daruxane  =  aptiaki

Mäghaze =  maghazia

Resturan =  rest'orani

Mädresè =  sk'ola

Xiaban, Kuche  =  kucha

Meydan =  moedani

 

Kuh, kuhestan =  mta

Kuh, tappa =  gora

Darre =  bari

Darya = zghva

Oghianus  =  ok'eane

Daryache =  t'ba

Rudxane =  mdinare

Howz, Estaxr  =  auzi

Kushk, borj =  k'oshk'i

Pol =  xidi

 

Zäman: زمان

 

Saat chänd èst?  =  romeli saatia?

 

Ruz =  dghe

Häftè =  k'virwa

Mah =  tve

Sal  =  ts'eli

 

Emruz =  dghes

Diruz =  gushin

Färda =  xväl

 

Shänbè =  shabati

Yekshänbè =  k'virwa

Doshänbè =  orshabati

Seshänbè =  samshabati

Chäharshänbè =  otxshabati

Panjshänbè =  xutshabati

Jom'e =  p'arask'evi

 

Fäslha ye sal: فصلهای سال

 

Bähar =  gazapxuli

Tabestan =  zapxuli

Paiz =  shemodgoma

Zemestan =  zamtari

 

 

 

 

 *******************************************

 

Babäk Rezvani

Amsterdam 2003

امام قلی خان این سردار همیشه سرافراز ایرانی

 

بازسازی قلعه پرتغالی ها در جزایر قشم 
و هرمز امسال  آغاز می شود

 006420.jpg
بازسازی قلعه پرتغالی ها در جزایر قشم  و هرمز امسال  آغاز می شود
به گفته معاون  حفاظت  فنی  سازمان  میراث  فرهنگی  و گردشگری  ایران ، بازسازی  و مرمت  قلعه های  پرتغالیها در جزایر قشم  و هرمز امسال آغاز می شود.
مهندس  سیف اله  امینیان  در حاشیه  همایش  چهارمین  سده  آزادسازی  جزایر ایرانی  توسط  امام  قلی  خان  سردار ایرانی  عصر صفوی گفت: قلعه های  پرتغالی  در جزایر قشم، هرمز و لارک  در فهرست  آثار ملی  کشور ثبت  شده  اند.
وی افزود: مالکیت  دژهای  پرتغالی ها در جزایر ایرانی  قشم، هرمزو لارک  متعلق  به  ایران  است  و بناها زیر حفاظت  سازمان  میراث  فرهنگی  وگردشگری  کشور قرار دارد.
امینیان  افزود:درصورتی  که کار بازسازی  و مرمت  قلعه های  پرتغالی ها در قشم  با همکاری  هر کشور غیر ایرانی  انجام  شود، مالکیت، بهره برداری  و حفاظت  از آنها بر عهده  سازمان  میراث  فرهنگی  و گردشگری  ایران  است.
معاون  حفاظت  فنی  سازمان  میراث  فرهنگی  و گردشگری  ایران  گفت: دلیل  به  تاخیر افتادن  مرمت  دژهای  پرتغالیها در این  منطقه، تاریخی  بودن  پهنای کشور  است  که  بر این  اساس  تمامی  شهرهای  آن  مملو از آثار تاریخی  است  و باید بر اساس  اولویت  آثار، کار مرمت  و بازسازی  آنها آغاز شود.
امینیان  اظهارداشت: در کار بازسازی  این  قلعه  ها، سازمان  میراث  فرهنگی، منطقه  آزاد قشم  و یک  موسسه  فرهنگی  پرتغالی  همکاری  خواهد داشت.
وی  بدون  اشاره  به  میزان  بودجه  اختصاص  یافته  برای  بازسازی  این  قلعه ها گفت: بخشی  از این  بودجه  را یک  موسسه  فرهنگی  پرتغالی  متقبل  شده  و سازمان  منطقه  آزاد قشم  نیز در این  روند همکاری  دارد و نظارتهای  فنی  آن  نیز
به  موجب  قانون  بر عهده  سازمان  میراث  فرهنگی  و گردشگری  کشوراست. دژهای  پرتغالیها از جمله  آثار به  جای  مانده  از استعمارگران  پرتغالی  در 400 سال  پیش  در مجمع  الجزایر ایرانی  است  که  امروزه  توجه  گردشگران  داخلی  و خارجی  را برانگیخته است.
گفتنی است همایش  یک روزه چهارمین  سده آزادسازی  جزایر قشم  و هرمز، حماسه تاریخی  مقاومت  ایرانیان  در برابر تجاوز بیگانگان  در جزیره  قشم  روز یکشنبه برپا شد. در نخستین روز از این  همایش  جمعی  از استادان  و کارشناسان  در بزرگداشت  امام  قلی  خان  سردار ایرانی  که  جزایر قشم،هرمز و لارک  را پس از 117 سال  از اشغال  بیگانگان  خارج  کرد، سخنانی  ایراد کردند.
در حاشیه  این  همایش  همچنین  نمایشگاهی  از مجموعه  آثار نظامی  تاریخی  شامل ادوات  و ابزار جنگی دوران  مختلف  به  ویژه  عصر صفوی، زندیه  و قاجار در معرض  دید همگان  گذاشته  شدند.
این  مجموعه  اشیای  منحصر به  فردی  از جمله  شمشیر شاه  صفی الدین، شمشیر کریم خان  زند، کلاه خودهای  فولادی و زره  پوشهای  زنجیر باف عصر صفوی  و ابزارهای  جنگی  نظیر سرگرز سنگی، خنجرهای  مفرغی و سرپیکانهای  مفرغی دوران  هزاره  اول  پیش  از میلاد را
در بر می گرفت که از موزه های  ملی  ایران، موزه  کریم خان  شیراز و مدیریت  میراث  فرهنگی  و گردشگری  استان  یزد به  امانت  گرفته  شده  بودند.
اما در رابطه با امام قلی خان، سردار ایرانی فاتح جزایر قشم و هرمز، جمشید رضایی گزارشگر ایرنا مطلبی را تدارک دیده که خواندن آن خالی از لطف نیست:
پرداختن  به  زندگی  مردان  بزرگ  تاریخ  کشورمان  ضرورتی  اجتناب  ناپذیر است  تا بدین  وسیله  زمینه  برای  زدودن  گرد و غبار از تاریخ  فراهم  و چهره  قهرمانان  کشور  برای  نسلهای  حاضر و آینده  روشن تر شود.
ضرورت  پرداختن  به این  مهم  در این  است  که  زمینه  برای  پروراندن  مردان  بزرگ  که  در تاریخ  ایران  بی شمارند، در آینده  کشورمان  نیز فراهم  می شود.
امام  قلی  خان  سردار بزرگ  ایرانی از جمله  این  بزرگ  مردان  است  که  با شهامت  و رشادت  در برابر بیگانگان  قد علم  کرد و در تاریخ  ایران جاودان  شد.
او در زمانی  که  جزایر ایرانی  قشم  و هرمز در اشغال بیگانگان  بود وارد میدان  شد و به  همراه  سربازان  رشید خود توانست  بخشهایی  از سرزمین  ایران  را که  در اشغال  بیگانگان  بود، از چنگال  تجاوزکارانه  آنان  آزاد کند.
تاریخ  حضور پرتغالیهادر خلیج  فارس، مملو از رفتار و عملیات  تجاوزکارانه  به  سرزمین، حقوق  شهروندان، سکنه، منابع  جزایر و بنادر ایرانی  دراین  منطقه  است.
 006408.jpg
در قرن  پانزدهم  میلادی  دریاسالار پرتغالی  آلفونس  آلبوکرک
Alphonso de Albuquerque در تداوم  گسترش  اهداف  استعماری  دولت  وقت  متبوعش  با ورود به  دریای  عمان  و خلیج  فارس  و حمله  به  جزایر و بنادر ایرانی  و تسلط  بر آنها، سیطره  امپراتوری  وقت  پرتغال  را بر این  منطقه  اعمال  کرد.
حضور نیروهای  پرتغالی  در جزایر ایرانی  قشم  و هرمز تا عصر صفوی  و ربع  اول  قرن  هفدهم  میلادی  به  درازا کشید و طی  117 سال  استیلای  بیگانگان  بر آبراه  استراتژیک  خلیج  فارس، ثروتهای  مردم  این  منطقه  توسط  اشغالگران  به غارت  رفت.
اشغال  جزایر ایرانی  قشم  و هرمز تا روز بیست  و هشتم  ربیع الاول  1031 برابر با نهم  ژانویه  1622 ادامه  داشت  تا آن  که  امام  قلی خان سردار عصر صفوی  به  همراه  لشگریان  خود با یورش  بر نیروهای  بیگانه  به  سلطه  بیگانگان  در این  منطقه  پایان  داد.
امام  قلی خان  این  سردار همیشه  سرافراز ایرانی  امروز در دلهای  هر ایرانی  آزاده ای  زنده  و جاوید است.
ایران  امروز به  داشتن  چنین  فرزندانی  که  درطول  تاریخ  همواره  بی شمار بوده  و بویژه  در دهه های  اخیر نمونه های  آنها را جهانیان  نیز مشاهده  کرده  ، به  خود می بالد و افتخار می کند.
امروز که  چهار دهه از زمان  آزادسازی  جزایر همیشه ایرانی از سلطه  بیگانگان  در خلیج  همیشه  فارس  می گذرد، در همایشی  یاد و خاطره  سردار بزرگ  ایرانی، امام قلی  خان  گرامی  داشته  می شود.
هم  اینک  آثاری  از رد پای  تجاوزکارانه  اشغالگران  پرتغالی  در عهد صفوی  در جزایر قشم  و هرمز بر جای  مانده  که  از آن  جمله  قلعه  پرتغالی ها در این  جزایر است.
به  گفته  بسیاری  از کارشناسان  ، گردشگران  و حتی  مردم  ساکن  در این  جزایر حفاظت  از بناهای یاد شده از جمله  وظایفی  است  که  مسؤولان  و دست اندرکاران  میراث  فرهنگی  کشور می توانند با حفظ  آنها گامی  در انتقال  تاریخ  سلطه  در ایران  به  نسلهای  بعدی  بردارند.
قلعه های پرتغالی ها هم  اینک  در جزایر قشم، هرمز و لارک  به حال  خود رها شده اند و متاسفانه  هر روز بخشهایی  از این  آثار فرو می ریزد. علی اکبر عین الهی مدیر روابط  عمومی منطقه  آزاد قشم، گفت: سفیر پرتغال  در ایران  در مذاکراتی  که  با مسؤولان  ایرانی  داشته، خواستار همکاری  برای  بازسازی  قلعه ها در جزایر قشم، هرمز و لارک  شده است.
عین الهی  افزود: در صورت  توافق  مسؤولان  و دست  اندرکاران  میراث  فرهنگی  با طرف  پرتغالی، کار مرمت  و بازسازی  این  قلعه ها  به زودی  آغاز خواهد شد.
وی  اظهارداشت: برای  انجام  مذاکرات  با طرفهای  پرتغالی  یک  تیم  از سازمان  میراث  فرهنگی  و گردشگری  کشورمان  به پرتغال  سفر کرد که  امیدوار هستیم در این  سفر به  نتایج  مثبتی  دست  پیدا کنیم.
عین الهی اضافه  کرد: در صورت  موفقیت  آمیز بودن  مذاکرات  این  قلعه ها  می توانند، بستری  برای  گسترش  گردشگری  در منطقه  به شمار آیند.

لینک مربوط به این مطلب :
http://www.hamshahri.org/VIJENAM/4Gooshe/1383/830709/page4.htm